Do tính cách đọc thơ hoàn toàn chủ quan như đă nói ở trên, xin bạn đừng xem đây như một thiên khảo cứu hay một bộ sưu tập về thi ca Việt-nam. Tôi đọc bằng cảm xúc, không đọc bằng kiến thức. Nếu những lời bàn nào đó của tôi đối với một bài thơ mà không đúng ư tác giả th́ chẳng có nghĩa rằng tôi hiểu sai đâu, mà chỉ v́ tôi đọc thơ tác giả đó bằng cái hồn, cái giọng, cái cảm xúc của tôi đấy thôi. Xin đừng càm ràm, phiền trách. (Vả chăng, này các thi nhân, các bạn có thể nào chỉ tôi làm thơ cách sao mà không bị người khác hiểu sai ư không?) (trích LỜI THƯA của Vĩnh Hảo viết cho các trang "Đọc thơ")

 

 

 

 

Thái Tú Hạp

 

 

 

 

 

Đọc bài nào của ông cũng thấy từ ngữ Phật giáo, hoặc tư tưởng Phật giáo phảng phất đàng sau. Những thuật ngữ Phật giáo tràn vào thơ ông một cách tự nhiên chứ không gượng ép như một số thi gia Phật giáo thời nay. Cũng những từ ngữ ấy, nhưng trong thơ ông có khi lại mang ư nghĩa khác, và rất sinh động: Bồ tát, hoa-nghiêm, thiền, vô thường, hóa thân, trầm luân, hằng sa, trang kinh, đại hồng chung, sắc-không, chân không, nghiệp, vọng niệm, sát na... Cho nên, người đọc dễ đi đến nhận xét rằng thơ ông là thơ đạo, hoặc thơ thiền. Nói vậy th́ oan cho ông lắm! Những người ngán đọc thơ đạo sẽ lánh xa không chịu đọc thơ ông, như thế th́ quá uổng phí! Thực ra, thơ ông chẳng phải là thi kệ ngộ đạo, chứng đạo ǵ của thiền sư như có người từng phát biểu. Ông không làm thi kệ hay thơ thiền, thơ đạo chi cả. Thơ ông là thơ t́nh, có nhuốm chút mùi Thiền. Và t́nh yêu của ông là thứ t́nh yêu rất b́nh yên, trọn vẹn, tràn đầy, hiền lành, không đắm đuối say mê, không lăng mạn ướt át ǵ lắm đâu! T́nh yêu của một người thành công từ đầu đến cuối. Không cố gắng ǵ nhiều, dù là cố gắng để chiếm hữu hay cố gắng để bảo tồn.  T́nh yêu đó đă được thăng hoa bởi cái nh́n rất sáng, rất sâu của một nghệ sĩ trăn trở với cơn đau của cuộc phù sinh, đồng thời vói tay t́m kiếm con đường giải thoát.

 

Chỗ đặc dị của Thái Tú Hạp là làm thơ t́nh, mà nghe rất ư là "thiền"; hoặc có thể nói ngược lại, làm thơ nghe có vẻ "thiền" nhưng rất ư là t́nh. Đừng mong đọc thơ ông mà ngộ ra lư thiền sâu thẳm nào đó. Sự thức ngộ chỉ đến với kinh nghiệm riêng của ông, vào một khoảnh khắc bất chợt nào đó. Và cái bất chợt ấy lặp đi lặp lại nhiều lần trong đời ông, thể hiện bằng nhiều cách diễn đạt trong thơ ông. Những khoảnh khắc bất chợt thức ngộ ấy, ai lại chẳng từng trải qua ít nhất một vài lần trong đời, nhưng dàn trải ra được bằng thơ t́nh-thiền như Thái Tú Hạp th́ rất hiếm. 

 

Thơ ông như một gạch nối giữa Thiền và T́nh. Những người mê Thiền, cũng sẽ thích đọc; những người say T́nh, cũng thích nốt. Cái gạch nối ấy không đẩy người ta vào ṿm trời giải thoát; nhưng cũng chẳng níu kéo người ta đắm vào tục lụy. Nó ở lưng chừng giữa sống-chết, đạo-đời. Nó là những bước chân lững thững, bất định, đi qua đi lại, đi tới đi lui, bờ nào cũng muốn đến. Mà đến th́ chỉ đến cái mé, không chịu vào bờ. Hoặc đến ngay cửa ngơ, rồi tần ngần, rồi đắn đo, rồi lưỡng lự... rồi quay đi. Cứ như thế, thơ ông là chuyến đ̣ xuôi ngược giữa hai bờ thiền và t́nh.

 

Nếu một lúc nào đó, bạn buồn v́ t́nh, bạn nên đọc thơ Thái Tú Hạp; hoặc vui v́ t́nh, bạn cũng nên đọc thơ Thái Tú Hạp; hoặc bỗng nhiên cảm thấy ḷng ḿnh rỗng khô, nên đọc thơ Thái Tú Hạp; hoặc cảm thấy ḷng ḿnh sung măn những xúc cảm, nên đọc thơ Thái Tú Hạp.

 

Thơ Thái Tú Hạp có thể đẩy, hoặc gợi hứng cho bạn hướng về phía bên kia của thực tại.

 

Vô thường yêu em

mắt xưa trăng đẫm non ngàn

lời xanh biếc ngọc vô thường yêu em

lá theo tiếp lục đường chim

hồn mai phục giữa hoa-nghiêm lặng tờ.

 

Vô tự

khuya nghe vũ trụ chuyển ḿnh

sáng ra trời đất mới tinh

cỏ cây như vừa tắm gội

chữ nghĩa không c̣n trang kinh

tâm già nua ta chợt thức

đầu cành giọt nắng nguyên trinh.

 

Một thoáng phù vân

ta cạn chén càn khôn

giữa khuya đời tịch mịch

mộng cũng tàn hư không

trang kinh nḥa thiên cổ

 

sương tóc bạc rừng phong

chung trà nhớ viễn khách

em về như giọt sương

sớm mai nào lá biếc

 

say chút rượu trầm luân

mùa xuân nhen lửa trọ

bỏ tiếng hót đầu non

chim qua vườn thủy trúc

 

đêm giao thừa bất tận

tây trúc ngàn dặm xa

niệm từ tâm giao động

cơn gió thoảng ngoài ta

 

thăm thẳm hồn cố hương

núi sông đầy ẩn tích

em mắt sầu đông phương

tang thương vừng nguyệt úa

 

hạt bụi nào bay qua

đất trời khuya huyễn hoặc

c̣n ǵ trong sát na

đời buồn mai thức dậy.

 

Từ đó lộc ra xuân

từng hàng cây đứng im

nụ mầm thiên thu nẩy

khu vườn rộn ră chim

mặt trời vừa thức dậy

 

lá lao xao hát thầm

mùa xuân muôn năm cũ

đă về trên đọt cây

khi sương c̣n ngái ngủ

 

chỉ một ḿnh ta thôi

trôi theo gịng suy tưởng

những t́nh xuân vô lượng

rót từ cơi nguyên khôi

 

lửa tàn trong thạch thất

rừng khoác kín đôi chân

em v́ ta bước lại

từ đó lộc ra xuân.

 

Chợt ngộ

em cười như nụ hoa

trong mai tâm bồ tát

tiếng chuông đời thoảng qua

phù vân chim hót lá

 

tiền kiếp nào gặp nhau

hạt sương đầu cánh gió

ngẩn ngơ hồn thương đau

khi nụ t́nh vừa chớm

 

ngàn mây trắng bay qua

tiếng kinh khuya vọng lại

ngơ trúc chiều chia xa

đầu non vừng trăng khuyết

 

sớm mai nào chợt ngộ

tâm ta tưởng là hoa

trong sắc màu giả tưởng

có không nào trong ta.

 

Cơi riêng

t́nh xưa về ngự cơi riêng

đường ngôi em rẽ hai miền phù vân

c̣n bao nhiêu sóng trong ḷng

đổ ra mấy nhánh trăng vàng biển khơi

có không trên ngọn cát bồi

sớm hôm rồi chợt qua đồi cỏ lau

lá xanh biếc núi ngàn sau

cụm hoa c̣n ngẩn ngơ sầu chia xa

em về hoang tịch đời ta

dấu hương khói muộn nhạt nḥa chân mây.

 

Thanh tịnh khúc

mai ta về giữa non cao

xé mây làm áo lụa đào cho em

nghiệp từ mấy thuở trần duyên

nắng thanh xuân đậu ngoài hiên ta bà

đưa nhau dạo giữa ngân hà

bỏ nhân gian lại chốn tà huy câm

mai sau t́nh vỡ hư không

có nghe tiếng hót tiền thân chim ngàn

từ trong thiên cổ tri âm

tiễn nhau xuống núi cưu mang kiếp sầu

 

mai về khép cánh biển dâu

giở trang vô tự trắng nḥa sắc không

chờ nhau dưới cội vô thường

soi tâm tư hiện một vừng trăng xưa

 

Mê hoặc trầm hương

thả mây cuối phố em qua

vừng trăng trên tóc quỳnh hoa chỗ nằm

lược là vô tận hỏi thăm

hương bồ kết nở trăm năm môi cười

hoa cam hoa bưởi ngậm ngùi

đă xa cố quận một đời viễn phương

bao giờ trầm ngát rừng hương

quế cay nồng tỏa suối nguồn thảnh thơi

ta về hát giữa lệ rơi

đại hồng chung điểm một thời xuân xưa.

 

Nỗi buồn trong thành phố mới

mười năm sầu rong ruỗi măi

con đường phố mới thênh thang

sông hồ ta ngàn phiêu bạt

t́nh xa ḷng cũng như không

 

mười năm chợt về như nắng

đầu sông gió thổi mây qua

hiên nhà xưa em vẫn đợi

hàng tre ríu rít chim ca

 

dương liễu chiều reo như suối

ngơ về thơm ngát hương hoa

t́nh ta cao như đỉnh núi

tuổi vàng sao quá thiết tha

 

mười năm trùng dương bát ngát

chợt sầu như chuyện hôm qua

thư em như gịng sữa ngọt

chiều nhen chút lửa ḷng ta

 

có giấc mơ nào đẹp nhất

cho ta t́m lại hôm nay

những h́nh bóng xưa chất ngất

nghe hồn dơi bóng mây bay

 

mười năm ngh́n con phố mới

ḷng ta chỉ một quê hương

mẹ già xưa ṃn mỏi đợi

mùa xuân vàng nắng yêu thương

 

mười năm giờ như mây nổi

tang thương đời cũng phôi phai

núi sông nào lên tiếng hát

hồn xuân về lại trong mai...

 

 

 

 

 

Trở về mục Đọc Thơ